Film dokumentalny o Henryku Arctowskim
Reżyseria i scenariusz: Katarzyna Dąbkowska, produkcja: Ewa Żukowska
Idea projektu
W rzeczywistości to królestwo wiecznego lodu jest tak różne od wszystkiego, co widzieliśmy, że wydawało się zupełnie innym światem.
Te słowa młodego Henryka Arctowskiego prawdopodobnie odczuwa każdy, kto dociera do tego niezwykłego miejsca. Antarktyka od pierwszego spojrzenia zostawia swój odcisk w wyobraźni i sercu. Na czym polega magnetyczna siła tego miejsca, która przyciąga tu ludzi z całego świata? Wiedzą o tym najlepiej bohaterowie tego filmu.
Pierwszy film dokumentalny o Henryku Arctowskim
Od 2019 roku pracujemy nad filmem dokumentalnym pt. „Arctowski”. Jest to pierwszy film opowiadający o Henryku Arctowskim (1871–1958) i o tym, jak Belgijska Wyprawa Antarktyczna zmieniła nie tylko jego życie, ale i tych osób, które doświadczyły podróży w rejony Antarktyki zarówno w XIX i XX wieku, jak i współcześnie. I to właśnie różnorodne grono naukowców, podróżników, artystów opowie o tym miejscu i swoich doświadczeniach z nim związanych.
Także i my mogłyśmy pierwszy raz odwiedzić to niezwykłe miejsce na początku 2022 roku. Dzięki przyznanemu nam finansowaniu z Polskiego Instytutu Sztyki Filmowej i uprzejmości Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN mogłyśmy popłynąć z Europy do Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego na Wyspie Króla Jerzego w archipelagu Szetlandów Południowych, aby nagrać materiał filmowy z rozładunku statku i przetransportowania elementów konstrukcyjnych na placu budowy.
O filmie
- Naszą filmową opowieść zaczynamy od 1897 roku, czyli od początku wyprawy “Belgica”, która odbyła się jeszcze w tzw. heroicznej epoce eksploracji Antarktyki, poprzez powstanie Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego w 1977 roku, aż do współczesności, bo to właśnie teraz otwiera się nowy rozdział tej historii – powstaje nowa stacja wraz z remontem całej infrastruktury.
- Powstanie nowoczesnej i całkowicie zmodernizowanej stacji to nowa szansa dla polskiej nauki. Jednocześnie spełnia się marzenie Henryka Arctowskiego, który całe życie walczył nie tylko o rozwój polskiej nauki, ale i o to, aby powstała sieć międzynarodowych stacji badawczych na białym kontynencie. Chociaż jego prekursorskie pomysły na początku XX wieku budziły zainteresowanie, to sytuacja na arenie geopolitycznej skutecznie pokrzyżowała te ambitne plany na wiele dziesięcioleci. Dopiero po śmierci Arctowskiego część jego marzeń zaczęła nabierać realnych kształtów i dziś jest realizowana – często bez wiedzy o tym, kto był pomysłodawcą tych projektów.
- Film nie tylko opowiada o podróżach na przestrzeni epok, ale i sam jest podróżą w czasie. Jest to wieloetapowa praca wymagająca korzystania z materiałów archiwalnych, docierania do ludzi w różnych zakątkach świata i do miejsc, za pomocą których chcemy opowiedzieć o Henryku Arctowskim w wielu międzynarodowych aspektach jego biografii. Jak marzenia Arctowskiego wpłynęły na kolejne pokolenia naukowców? Czy uda nam się spotkać z potomkami uczestników historycznej wyprawy, aby opowiedzieli o tym, jak Antarktyda zmieniła ich życie?
- Osią filmowej narracji będą relacje Henryka Arctowskiego, do których udało nam się dotrzeć już podczas prac nad książką. Wspomnienia Henryka zostaną uzupełnione o wywiady z „ludźmi Antarktydy” – podróżnikami, naukowcami, artystami – którzy opowiedzą o Arctowskim i o tym, czym dla nich jest Antarktyda. Jak wpłynęła na ich życie? Czy dotarcie do końca świata stało się początkiem innej podróży?
Zapraszamy do współpracy
Pytania, które stawiamy sobie podczas pracy nad filmem, to tylko wierzchołek góry lodowej. Osoby i instytucje zainteresowane szczegółami dotyczącymi produkcji filmu dokumentalnego „Arctowski” oraz współpracą przy powstającym dokumencie serdecznie zapraszamy do kontaktu!